Anaboliczne sterydy są syntetycznymi związkami, które są pochodnymi testosteronu lub 19-nortestosteronu. Działają na receptory androgenne, prowadząc do zwiększenia masy i siły mięśniowej, a także redukcji tkanki tłuszczowej. W tym artykule omówimy wszystko, co musisz wiedzieć o anabolikach, w tym ich skutkach ubocznych, najczęściej używanych sterydach anabolicznych i ich zastosowaniu w medycynie.
1. Co to są anaboliczne sterydy i jak działają?
1.1. Definicja i działanie sterydów anabolicznych
Sterydy anaboliczne, zwane również anabolikami, to grupa ponad 100 różnych syntetycznych substancji, które mają budowę podobną do naturalnego męskiego hormonu – testosteronu. Ich działanie anaboliczne polega na zwiększeniu tempa podziałów komórkowych w różnych tkankach człowieka.
1.2. Wpływ na cechy płciowe
Anaboliki mają zdolność do naśladowania męskich hormonów płciowych, co wpływa na rozwój tzw. pierwszorzędowych i drugorzędowych cech płciowych, takich jak pogłębiona barwa głosu, owłosienie ciała, popęd płciowy i rozwój męskich narządów płciowych.
2. Zastosowanie sterydów anabolicznych
2.1. Stosowanie jako środek dopingujący
Anaboliki są często używane jako substancje dopingujące ze względu na ich pozytywny wpływ na wydolność organizmu i przyrost masy mięśniowej. Należy jednak pamiętać, że sterydy anaboliczne znacznie modyfikują gospodarkę hormonalną organizmu, a stosowane w wysokich dawkach mogą prowadzić do poważnych zaburzeń funkcjonowania organizmu.
2.2. Stosowanie przez młodzież i młodych dorosłych
Coraz częściej sterydy anaboliczne są stosowane również przez młodych dorosłych i młodzież w celu poprawy sylwetki ciała i kształtowania masy mięśniowej. W literaturze spotyka się określenie „społecznej androgenizacji”, co oznacza stosowanie sterydów anabolicznych w celach innych niż doping w sportach wyczynowych.
3. Zastosowanie sterydów anabolicznych w medycynie
Sterydy anaboliczne mają również zastosowanie w leczeniu różnych schorzeń, takich jak:
- hipogonadyzm (niewydolność hormonalna jąder i jajników);
- bezpłodność mężczyzn;
- opóźnione dojrzewanie płciowe u chłopców;
- endometrioza;
- anemia;
- dystrofia mięśniowa;
- osteoporoza.
4. Skutki uboczne stosowania sterydów anabolicznych
Stosowanie anabolików może prowadzić do szeregu skutków ubocznych, takich jak:
4.1. Zaburzenia endokrynologiczne
Sterydy anaboliczne mogą powodować poważne zaburzenia w gospodarce hormonalnej organizmu, które mogą prowadzić do problemów z funkcjonowaniem różnych układów i narządów.
4.2. Zaburzenia nastroju i psychiczne
Stosowanie anabolików może prowadzić do zaburzeń nastroju, które obejmują euforię, agresję, depresję, epizody manii, zespoły hipomaniakalne. Ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych wzrasta, jeśli osoba stosująca sterydy miała wcześniej problemy z psychicznym funkcjonowaniem lub równocześnie stosuje substancje psychoaktywne.
4.3. Skutki uboczne na skórę i włosy
Stosowanie sterydów anabolicznych może prowadzić do problemów skórnych, takich jak trądzik, a także przyspieszonej utraty włosów, szczególnie u osób ze skłonnościami do łysienia.
4.4. Uszkodzenia wątroby i zaburzenia funkcji nerek
Sterydy anaboliczne mogą prowadzić do uszkodzeń wątroby, a także zaburzeń funkcji nerek, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
4.5. Wpływ na męskie narządy płciowe
Stosowanie anabolików może prowadzić do zmian w obrębie męskich narządów płciowych, takich jak problemy z płodnością, obniżenie liczby plemników w nasieniu, zwiększone ryzyko raka prostaty.
4.6. Skutki uboczne u kobiet
U kobiet stosowanie sterydów anabolicznych może prowadzić do zaburzeń menstruacji, problemów z płodnością, hirsutyzmu (nadmiernego owłosienia), obniżenia tonu głosu.
4.7. Choroby układu kostno-mięśniowego
Sterydy anaboliczne mogą prowadzić do problemów z układem kostno-mięśniowym, takich jak osłabienie mięśni, bóle stawów, zwiększone ryzyko kontuzji.
4.8. Problemy kardiologiczne i zaburzenia układu sercowo-naczyniowego
Stosowanie anabolików może prowadzić do problemów kardiologicznych, takich jak rozrost lewej komory serca, zapalenie mięśnia sercowego, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, zakrzepy, zaburzenia gospodarki lipidowej, zawał serca, niewydolność serca, a nawet nagły zgon sercowy.
4.9. Nieprawidłowości gospodarki wodno-elektrolitowej
Stosowanie sterydów anabolicznych może prowadzić do nieprawidłowości w gospodarce wodno-elektrolitowej, co może prowadzić do problemów z utrzymaniem równowagi wodnej i elektrolitów w organizmie.
5. Uzależnienie od sterydów anabolicznych i zespół odstawienny
5.1. Uzależnienie od anabolików
Szacuje się, że uzależnienie od sterydów anabolicznych może dotyczyć nawet 30% osób, które je zażywają. W przypadku uzależnienia od anabolików podobnie jak w przypadku klasycznego uzależnienia od substancji psychoaktywnych dochodzi do stosowania substancji, pomimo zaburzeń funkcjonowania w różnych obszarach życia człowieka.
5.2. Zespół odstawienny
W przypadku uzależnienia od anabolików również dochodzi do wystąpienia zespołu abstynencyjnego, którego objawy można podzielić na dwie fazy:
- W fazie pierwszej objawy dominujące to, które mają swoje źródło w dysregulacji układu adrenergicznego, które są podobne do tych z odstawienia opioidów (rozszerzenie źrenic, wzrost ciśnienia tętniczego, wymioty, biegunka, łzawienie, kichanie, silne pragnienie substancji, bóle, dreszcze i osłabienie organizmu).
- W fazie drugiej, która następuje zwykle do tygodnia od odstawienia, dochodzi do rozwoju depresji posteroidowej współwystępującej z dążeniem do ponownego przyjęcia substancji. Charakterystyczne jest również osłabienie pamięci i koncentracji, utrata zainteresowań, spadek krytycyzmu i zaburzenia snu oraz rozdrażnienie.
6. Lista najczęściej używanych sterydów anabolicznych
Do najczęściej nadużywanych sterydów anabolicznych należą:
- oxandrolone;
- metandrostenolon;
- stanazolol;
- nandrolon;
- boldenon;
- testosteron.
7. Sposoby przyjmowania sterydów anabolicznych
Sterydy anaboliczne można przyjmować na różne sposoby, w zależności od formy, w jakiej są dostępne. Można je przyjmować doustnie, przezskórnie, domięśniowo lub mięśniowo – w postaci żelu lub plastrów.
8. Dawki sterydów anabolicznych
Istotne efekty anaboliczne, takie jak wzrost tkanki mięśniowej, następują przy zażywaniu dawki co najmniej 300 mg tygodniowo. Taka suplementacja powoduje wzrost stężenia testosteronu w osoczu nawet powyżej 1000 ng/ml.
9. Regulacje prawne dotyczące sterydów anabolicznych
Stosowanie sterydów anabolicznych jest prawnie uregulowane jedynie w kontekście stosowania ich jako doping wśród sportowców, przepisami sportowymi oraz karnymi. Samo stosowanie AAS oraz odżywek, które zawierają prekursory testosteronu i nandrolonu nie jest w naszym kraju prawnie zabronione.
10. Podsumowanie
Sterydy anaboliczne są syntetycznymi związkami o działaniu anabolicznym, które mogą prowadzić do zwiększenia masy i siły mięśniowej oraz redukcji tkanki tłuszczowej. Chociaż anaboliki mają zastosowanie w medycynie i mogą wpływać na wydolność sportowców, ich stosowanie może prowadzić do poważnych skutków ubocznych, zaburzeń funkcjonowania organizmu i uzależnienia. Warto pamiętać o tych zagrożeniach przed rozpoczęciem stosowania sterydów anabolicznych.
